In mijn 1e artikel over vermogensmeters heb ik u al uitgelegd waarom een vermogensmeter nuttig kan zijn. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende soorten vermogensmeters die geschikt zijn voor montage op een handbike.
Daarbij wordt een aantal vermogensmeters besproken die op dit moment – maart 2017 – te koop zijn, of waarvan is aangekondigd dat ze binnenkort op de markt verschijnen. Verder komt de prijs/kwaliteit verhouding van de verschillende systemen aan bod, waarbij ook zo goed mogelijk wordt gekeken wat er nodig is om de vermogensmeter op de handbike te kunnen monteren. We onderscheiden daarom vijf typen vermogensmeters, 1 t/m/ 5 (afbeelding 7). De grondlegger van de vermogensmeters is het merk SRM (een afkorting van Schoberer Rad Messtechnik), dat op dit moment nog steeds goede en nauwkeurige vermogensmeters levert. In de begintijd was een SRM-systeem vanwege de hoge prijs alleen betaalbaar voor profs en heel rijke fietsers. Maar ze voldeden zo goed dat de vermogensmeter populair werd en er nu voor nieuwe gebruikersgroepen betaalbare alternatieven op de markt zijn gekomen. Merken als Garmin, Powertap, Polar en ook Shimano leveren op dit moment vermogensmeters.
Dit artikel bespreekt alleen de vermogensmeters die direct het vermogen meten op de handbike. En te plaatsen zijn in het voorwiel. Er zijn ook vermogensmeters op de markt die indirect vermogen meten, of op basis van andere gegevens het vermogen schatten. Deze worden hier buiten beschouwing gelaten.
Een vermogensmeter die in het wiel is verwerkt is zonder veel aanpassingen te plaatsen, dit maakt het makkelijk om hem te gebruiken. In de naaf zitten rekstroken die de kracht meten van de ketting op het wiel.
Powertap G3
Op dit moment is er één vermogensmeter voor het voorwiel: Powertap G3 (afbeelding 8). De vermogensmeter is al 15 jaar op de markt en kan in een wiel worden ingespaakt of compleet in een wiel worden aangeschaft. Als de naaf is ingebouwd in het wiel is hij eenvoudig plaatsen: cassette erop monteren en in de voorvork plaatsen. Het gewicht van het voorwiel neemt wel toe met een paar honderd gram, maar dat geldt voor bijna alle vermogensmeters. De nauwkeurigheid van de meter is voldoende. De vermogesmeter maakt gebruik van ANT+ en Bluetooth voor de gegevensoverdracht en is dus geschikt voor veel head units.
De Powertap is een zeer geschikte vermogensmeter voor een handbike, door de eenvoudige montage en gebruik. Hij kost ongeveer €799 (exclusief montage in het wiel), maar is al goedkoper te vinden.
Een Spider op de crank
De crankspider is het gedeelte van de cranks waarop de kettingbladen gemonteerd worden. De spider vormt de verbinding tussen de trapas en het kettingblad (afbeelding 9). De trapas vormt weer de verbinding tussen de twee crankarmen. De spider geeft dus de kracht die op de cranks wordt geleverd door naar de kettingbladen. De rekstroken die in de spider gemonteerd zijn registreren deze kracht. Spiders zijn er in verschillende vormen: voor bevestiging van kettingbladen met vier montagepunten of met vijf. De cirkel door de middelpunten van de montagegaten wordt de Bolt Circle Diameter genoemd, of afgekort BCD. De BCD en het aantal gaten zijn van belang wanneer je de bladen wilt vervangen. Hieronder een overzicht van vermogensmeters die tussen spider en kettingbladen gemonteerd worden, die in het kettingblad verwerkt zijn of waarbij de spider vervangen moet worden -wat niet altijd eenvoudig te doen is.
Powertab C1
Deze vermogensmeter werkt op de kettingbladen en niet op de spider, maar aangezien dat erg met elkaar te maken heeft wordt hij hier besproken (afbeelding 10). Een vermogensmeter die verwerkt is in het kettingblad heeft het voordeel dat deze ook redelijk eenvoudig te monteren is op je eigen cranks; er zijn geen aanpassingen nodig. Powertap heeft op dit gebied de C1 vermogensmeter. Deze vermogensmeter maakt gebruik van ANT+ en Bluetooth, dus hij is te gebruiken met allerlei head units. De meter is betrouwbaar en nauwkeurig en, niet geheel onbelangrijk, de batterij gaat lang mee. Verder is hij eenvoudig te monteren en ‘goedkoop’, ongeveer € 750.
Het systeem heeft echter ook twee nadelen. De vermogensmeter past niet op alle cranks, maar alleen op cranks met een 5 arm-spider, oftwel met 5 montage punten met een BCD van 110 of 130 mm. Dat is bijvoorbeeld bij een Quickie Shark al problematisch omdat deze handbike kettingbladen gebruikt die op 4 punten vastzitten.
Daarnaast bestaat de Powertap C1 uit een twee kettingbladen, terwijl veel handbikes met een zogenaamde triple rondrijden, met dus 3 kettingbladen. De twee grootste bladen van zo’n triple komen nog wel overeen met de bladen van de Powertap C1, maar een klein kettingblad ontbreekt op deze vermogensmeter van Powertap. Dat wil niet zeggen dat de Powertap C1 niet gemonteerd kan worden op een triple crankstel van bijvoorbeeld een Wolturnus Antaras. Het kleinste kettingwiel kan er zelfs ook nog naast gemonteerd worden. Het vermogen kan alleen niet worden gemeten over dit kleinste kettingwiel, maar alleen over de twee grootste. En dat is best zonde als je deze vermogensmeter gebruikt bij een evenment als de HandbikeBattle, want dan heb je in een groot deel van de rit geen gegevens over vermogen, als je gebruik maakt van het kleinste blad.
Power2max NG
Een fabrikant die vermogensmeter in de spider maakt is Power2Max (afbeelding 11). Je kunt een hele crankset bestellen met de vermogensmeter ingebouwd, wat de meest makkelijke optie is, of een losse spider om zelf in te bouwen. Maar dat is niet zo eenvoudig, want de spider zal hiervoor gewisseld moeten worden met je eigen spider. En die zit meestal vast op de trapas geplaatst.
Er zal een adapter gefabriceerd moeten worden om de trapas en de Power2Max spider op elkaar te laten passen. Ken je iemand die goed is met een draai- en freesbank, dan is het mogelijk om die adapter zelf te maken. Anders kun je contact opnemen met de fabrikant van je handbike. De kosten kunnen dan wel flink oplopen.
Kies je voor een standaard crankset dan zit je vast aan de maatvoering van de racefiets crankfabrikanten (FSA, Rotor, Specialized). Als je in een plat liggende handbike rijdt en dus fietscranks gebruikt dan zal het waarschijnlijk wel passen, maar wanneer je rijdt met V-cranks of bullhorncranks dan wordt het lastig om de Power2Max in de set te laten passen.
En daarnaast heeft de Power2Max NG het probleem dat er slechts twee kettingbladen op te monteren zijn. Een derde kettingblad past niet, een steile berg op handbiken is daarom niet mogelijk met deze vermogensmeter. Deze set is dus eigenlijk alleen geschikt voor de fanatieke handbikers die plat liggend rijden. De prijs is ook behoorlijk fors, vanaf € 990 heb je een dergelijke vermogensmeter. Wil je de set op je eigen trapas laten bouwen dan lopen de kosten waarschijnlijk nog verder op. Het is dus niet een heel geschikt instapmodel. De vermogensmeter maakt gebruik van zowel ANT+ als Bluetooth voor de gegevensoverdracht en is dus wel geschikt voor praktisch alle head units.
Quarq vermogensmeter van SRAM
Deze Quarq vermogensmeters zijn vergelijkbaar met de Power2Max meters. Er kan een standaard set worden gekocht met normale fietscranks (afbeelding 12) en dan geldt dezelfde beperkte bruikbaarheid als hierboven beschreven.
Ook zijn er losse spiders te koop (afbeelding 13), die dan weer te monteren zijn op je eigen crankset. Maar er is wel weer wat improvisatie en aanpassing nodig op de trapas om de de spider te laten passen. De spiders zijn wel in verschillende vormen en maten te koop, en er is zelfs een mountainbikeversie waarop een 32 tands kettingblad gemonteerd kan worden. De vermogensmeter heeft een redelijke nauwkeurigheid en je kunt kiezen welke vorm spider je wilt. Hij is makkelijk te kalibreren en is makkelijk in gebruik, ook de batterij is eenvoudig te vervangen. De losse spiders zijn te koop voor ongeveer € 729 en de compete sets voor ongeveer € 899. Deze vermogensmeter maakt alleen gebruik van ANT+ voor de gegevensoverdracht.
SRM
Het systeem van SRM (afbeelding 14) is de basis geweest van alle andere vermogensmeters, en is een van de meest nauwkeurige meters in de markt. Deze vermogensmeter werkt ook met rekstrookjes die verwerkt zitten in de spider. De spider is los te koop, of al verwerkt in een standaard crankset.
Qua montage op een specifieke handbikecrankset (zoals V-cranks en bullhorn cranks) geeft SRM hetzelfde probleem als de Power2Max en de Quarq vermogensmeter: er is een adapter nodig die gemaakt moet worden. Navragen bij de fabrikant van je handbike is ook een optie, maar zal net als bij de andere twee waarschijnlijk kostbaar zijn.
Kies je voor een standaard crankset dan moet je zeker weten dat die past op je handbike. De SRM vermogensmeter is wel een behoorlijk dure vermogensmeter, hij is vanaf ongeveer € 1500 beschikbaar. Een complete crankset is ongeveer € 500 duurder. Daar krijg je wel een eigen head unit van SRM bij. Waardoor je met de SRM software de gegevens kan uitlezen en analyseren. Maar de concurrentie van de andere fabrikanten is groot. Tot slot het voordeel van de grotere nauwkeurigheid rechtvaardigt het prijsverschil eigenlijk niet.
Is een vermogensmeter in het voorwiel niks voor je?
Is het niet mogelijk om in je voorwiel een vermogensmeter te zetten. Dan is wellicht een vermogensmeter op de armen van de crank een optie. In mijn volgende artikel zal ik een aantal vermogensmeters weer bespreken.